Działania w ramach doradztwa zawodowego, które prowadziłem podczas pracy w szkołach lub przy projekcie „Nie emigruję, tu zostaję” opierałem o diagnozę. Przygotowuję narzędzia, korzystam z gotowych. Na ich podstawie działam. Jednak często zdarza się, że ludzie trafiają na tylko jedno spotkanie, chcą szybkiego rozeznania i idą dalej. Dlatego uważam, że warto zadbać o rozwijanie umiejętności samoopisu, stąd pomysł na 3 słowa o mnie. To prosta i szybka metoda, która pozwala nam ustawić pracę jak diagnoza, ale służy klientowi nawet jeśli postanowi dalej działać samodzielnie.
Samoopis
Opisywanie siebie ma kilka zalet. Po pierwsze opisujący ma relację z opisywanym. To nie jest konieczne w innych przypadkach. A w czasach powszechnego dostępu do metod diagnostycznych – coraz rzadsze. Ponadto samoopis wymaga wybrania się na wycieczkę w głąb siebie oraz w swoje okolice. Żeby skutecznie się opisać trzeba trochę o sobie wiedzieć. Nie często przydarzają nam się okazje, żeby poznać siebie. Raczej bywamy w rutynowych sytuacjach i zachowujemy się zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Więc najczęściej odpowiadamy, że ja to taki normalny ktoś, troszkę bardziej go lubię lub zależy mi na nim bardziej, niż na innych, ale jakiś wyjątkowy to „ja” nie jest.
Samoopis to działanie, które nie uzależnia od innych, buduje niezależność, samodzielność i stanowczość. Dzieje się tak dlatego, że pozwala objąć pojęciami, językiem, myślą samego siebie. Punktem wyjścia do bycia przydatnym, pewnym siebie jest poznanie tego kim jestem, a może nawet kim jestem dla siebie, w swojej opinii.
Jakie słowa?
Szukamy z klientami / uczniami / odbiorcami 3 słów, które będą określać wartości (np. sprawiedliwy, uczciwy, rzetelny), cechy (otwarty na doświadczenia, ugruntowany, spokojny), umiejętności (zręczny, precyzyjny, skoncentrowany). Te słowa mają być odniesieniem do istotnych kwestii, nie muszą być ani górnolotne, ani fałszywie skromne. Ważne, by były ważne.
3 słowa o mnie wystarczą
Krótkie wypowiedzi mają to do siebie, że wymagają największego przygotowania, precyzji wypowiedzi, zrozumienia tematu. „Jeśli nie umiesz tego powiedzieć jednym zdaniem, to znaczy, że tego nie rozumiesz” – słyszymy od popularnych mądrali w internecie. Zatem znalezienie 3 słów, które mogą posłużyć jako opis, znak rozpoznawczy jest zadaniem trudnym i jednocześnie jasnym i konkretnym.
Często trudne jest wejście z marszu w pisanie i myślenie o sobie. Dlatego warto przejść do szukania 3 słów o mnie po krótkiej rozgrzewce. Takiej, w której uruchomimy myślenie o sobie, ale w sposób niebezpośredni, np. przez ćwiczenie z wyobrażeniem sobie przyszłego siebie, szukania swojej roli podczas jakiejś abstrakcyjnej sytuacji itd. Wszystko to po to, by nie postawić klienta / ucznia / odbiorcy w sytuacji, w której doświadcza frustracji na samym początku, bo nic nie przychodzi mu do głowy.
3 słowa to stanowczo za mało
Stworzenie samoopisu złożonego z 3 słów to klucz do rozpoczęcia samopoznania, w moim podejściu do doradztwa zawodowego. Jednak poza istotną i czasem pierwszą wycieczką do wnętrza siebie warto zadbać o utrwalenie tego doświadczenia i wytworzenie nawyku korzystania ze swoich 3 słów.
Jedną z metod jest stworzenie opisu tych słów, odpowiedzi na pytanie „Co dla mnie znaczy (jedno ze słów)? Jak realizuje się to, co wybrane słowo określa? Zbiór takich opisów może stać się trzonem misji, planu działania, systemu motywacyjnego.
Kolejną, ważną metodą jest połączenie wybranych słów ze wzorami. Mogą to być istniejące osoby, postaci fikcyjne, celebryci i znajomi. Ważne jest to, by w wyrazisty sposób kierowali się tą samą zasadą, by można było ich określić jednym ze słów. Trochę po to by podglądać jak można działać ale też by obserwować jak inni (działający w podobny sposób) radzą sobie z trudnościami.
Wreszcie trzeba wybrać sytuacje, w których powinno się korzystać ze swoich 3 słów. Może podczas rozmowy kwalifikacyjnej, publikowania w internecie, dobierania garderoby, traktowania innych itd.
Takie przygotowanie jest często wystarczające do tego by klient / uczeń / odbiorca wziął swoje sprawy w swoje ręce, obrał kierunek i dążył zgodnie z nim. Jeśli potrzebne będą kolejne konsultacje – 3 słowa o mnie stanowią solidną podstawę diagnostyczną.
Powyższy tekst powstał jako wprowadzenie do wystąpienia w ramach Międzynarodowej Konferencji „O doradztwie zawodowym – praktycznie”. Konferencja odbywa się w ramach Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery w SP6 w Świdnicy organizowanej przez Marcina Kuca pod hasłami „Pasja Profesja Powołanie”. W ramach tego tygodnia jutro (21.10.2019) poprowadzę zajęcia dla 7 klas pod tytułem „Mikro warsztat z samoopisu”, podczas których będę pracował właśnie metodą 3 słowa o mnie. Zapraszam do pobrania scenariusza tych zajęć:
